E120 helal mi ?

E120 katkı maddesi, karmin olarak bilinir ve bu katkı maddesinin helal veya haram olmasına dair görüşler farklıdır. Halkımızın ihtilafa düştüğü konularda Diyanet İşleri Başkanlığı’nın fetva vermek suretiyle insanları aydınlatması gerekir fakat karmin maddesinin helal veya haram olmasıyla ilgili ortak bir görüş (ictihad, nass) olmadığından Diyanet İşleri Başkanlığı karmin maddesinin helal veya haram olduğuna dair bir açıklama yapmamaktadır.

Karmin nedir ?

Karmin , meyve suyu, ilaç, dondurma, süt ürünleri, kozmetik ürünleri, et ürünleri gibi bir çok sektörde kullanılan, ürünlere renk veren (kırmızı, ve kırmızıya yakın pempe ve mor renkler) bir katkı maddesidir.

Bu madde Güney Amerika’da yetişen bir kaktüs çeşidinde asalak olarak yaşayan Dactylopius coccus isimli bir böceğin dişisinin kanından elde edilmektedir. 250 gram karmin elde etmek için yaklaşık 70 bin böceğin öldürülüp ardından ezilmesi ve toz haline getirilmesi gerekmektedir.

Eski çağlarda Güney Amerika’ya yerliler doğal boya üretmek için bu böceği kullanmışlardır. Şimdilerde de gıda, ilaç ve kozmetik sektöründe bu böcekten elde edilen karmin maddesi kullanılmaktadır.

Neden sentetik değil de böcekten üretim oluyor diye merak edebilirsiniz. Bu böceğin kanındaki renk tonu oldukça şiddetli ve dayanıklıdır. Bu yüzden sentetik olarak üretilen boyaya göre daha iyi sonuç alınmaktadır.

Karmin helal mi ?

Maliki mezhebinde böceklerin yenilmesi helal olduğu için Malikilere göre Karmin katkı maddesi helaldir. Fakat diğer üç mezhepte böcek/haşerat yenilmesi helaldir. Ayrıca hayvan kanı yemek/içmek de haramdır.

Eğer direk olarak bu böceğin kanının kullanılması söz konusu olsaydı karmin maddesinin haram olduğunda şüphe olmayacaktı. Fakat böceğin kanı bir takım işlemden geçirilerek neredeyse sentetik bir hale gelene kadar dönüştürülmektedir.

Bu dönüşüm nedeniyle madde asıl özelliğini kaybettiği için bazı din alimleri E120 katkı maddesinin yani Karmin maddesinin ürünlerde kullanılmasının helal olduğunu düşünmektedir.

Bazı din alimleri ise dönüşüm geçirse bile karmin maddesinin böcek kanından, yani haram olan bir maddeden elde edildiği için haram olması gerektiği kanaatindedirler. Buna örnek olarak domuz yağı gösterilmektedir.

Gıdalara eklenen domuz yağı menşeili katkı maddeleri de işlenmekte ve asıl özelliklerini kaybetmektedir. Fakat biz yine de domuz yağından elde edilmiş olan katkı maddelerini helal kabul etmemekteyiz.

Dinimiz şüpheli şeylerden uzun durmayı emrederken gıdalarda “haram olduğuna delil olmayan bir gıdanın helal kabul edilmesi” gerektiği hükmü vardır.

Dolayısıyla E120 maddesine helal veya haram diye fetva vermek bize düşmez, kaldı ki Diyanet İşleri Başkanlığı bile fetva vermekten sakınmaktadır.

Takva sahibi olan kişilerin E120 katkı maddesi içeren ürünleri tüketmemesi iyi olur. Çünkü böylece haramlık riskine girilmemiş olur.